Bu yazıda canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmayı; mikroskobu, mikroskobik canlıları, mantarları, bitkileri, hayvanları anlattık.5. Sınıf Canlı Dünyası Konu Anlatımı, Canlı Dünyası Konu Anlatımı, 5. Sınıf Fen Bilimleri Konu anlatımları
Canlı Dünyası
- Canlılar Kaç Gruba Ayrılır?
- Mikroskobik Canlıların Yararları ve Zararları
- Mantarlar Özellikleri, Mantar Çeşitleri
- Bitkiler, Bitki Çeşitleri Bitkilerin Bölümleri
- Omurgalı ve Omurgasız Hayvanlar Özellikleri
Canlılar Kaç Gruba Ayrılır?
Bilim insanları, yeryüzünde yaşayan binlerce canlıyı incelerken tüm canlıların tek tek incelenmesi işleminin imkânsız olduğunu fark etmişler ve canlıları kendi içerisinde belirli sınıflara ayırarak gruplandırmışlardır. Benzer özellik gösteren canlılar aynı grup içerisinde incelenmiştir. Canlılar, başlıca dört grup altında incelenir.
Mikroskobik Canlıların Yararları ve Zararları
insan vücuduna girdiğinde vücuda zarar verip hastalık yapanlarına mikrop denmektedir. Bu canlılar verem, tifo, tetanos, kolera ve kızamık gibi birçok hastalığa neden olabilir. Mikroskobik canlıların tehlikelerinden korunmak için hijyene dikkat etmeliyiz. Bütün mikroskobik canlılar zararlı değildir. Örneğin bakteriler dediğimiz tek hücreli canlıların bir bölümü, insan sağlığına fayda sağlamaktadır. Faydalı bakterilerden bazıları sütü, yoğurda ve peynire dönüştürmektedir. Mikroskobik canlıların bir başka yararı da doğada oluşan atıkların çürüyüp toprağa karışmasını sağlamalarıdır. Bu canlılar, bir bakıma doğal yoldan temizlik yapmaktadır. Tek hücreli canlılara amip, öglena, terliksi hayvan ve bakteriler örnek olarak verilebilir.
Mantarlar Özellikleri, Mantar Çeşitleri
Mantarlar küf, maya, parazit ve şapkalı mantarlar olmak üzere dört grupta incelenir.
Küf mantarları peynir, limon, portakal ve ekmek gibi gıdaların üzerinde oluşan, genelde yeşilimsi renkte görülen canlılardır.
Maya mantarları da çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük yapılı canlılardır. Hamurun mayalanmasını ve sirke oluşumunu maya mantarları sağlar.
Parazit mantarlar ise genelde insan vücudunun nemli bölgelerinde yaşar. Ayak parmaklarının arası, mantarların en yoğun yaşadığı bölgedir.
Şapkalı mantarlar, çok hücreli canlılardır. Bu mantarlar, ağaç gövdelerine veya toprağa tutunarak ihtiyaç duydukları besinleri başka canlıların kalıntılarından karşılarlar. Protein ve vitamin yönünden zengindir. Besin olarak kullanılan mantarlara, kuzu göbeği ve çam mantarının yanı sıra kültür ortamında üretilen ve pazarlarda gördüğümüz kültür mantarları örnek verilebilir.
Bitkiler, Bitki Çeşitleri Bitkilerin Bölümleri
Bitkiler de bütün canlıların temel besin kaynağıdır. Bitki örtüsünde meydana gelen bir azalma, diğer canlıları da olumsuz etkileyebilir. Bitkiler çiçekli ve çiçeksiz olmak üzere başlıca iki grup altında incelenir. Çiçekli bitkiler, çiçek ve tohum içeren bitkilerdir. Çiçek, bitkinin üreyip tohum oluşmasını sağlayan üreme organıdır. Lale, gül, papatya gibi bitkilerin yanı sıra domates, biber, zeytin, elma, kiraz, şeftali, çam, çınar gibi bitkiler de çiçekli bitkilere örnek verilebilir. Çiçekli bitkiler genel olarak dört bölümden oluşur.
Omurgalı ve Omurgasız Hayvanlar Özellikleri
Hayvanlar da bitkiler gibi çeşitli gruplara ayrılarak incelenmektedir. Hayvanlar; omurgalılar ve omurgasızlar şeklinde ikiye ayrılır.
Omurgalı Hayvanlar
Canlıların vücut yapılarında bazı ortak özellikler bulunur. İskelet de bu yapılardan biridir. Kemik ve kıkırdak gibi sert yapılardan oluşan bir iskelete sahip canlılara omurgalı hayvanlar denir.
Memeliler: Bu canlılar, yavrularını sütle besler, doğurarak çoğalır. Karada ve suda yaşayan memeliler
olduğu gibi, yarasa gibi uçan memeliler de vardır.
Kuşlar: Bu gruptaki canlıların vücutları tüylerle kaplıdır. Kuşlar, yumurta ile çoğalır.
Balıklar: Bu canlı grubu, tatlı ve tuzlu sularda yaşar. Yumurta ile çoğalır. Yüzgeçleri ile hareket eder. Balıkların vücutları genelde koruyucu pullarla kaplıdır.
Sürüngenler: Bu canlıların suda veya karada yaşayan türleri bulunabilir. Yumurta ile çoğalır. Vücutlarının dış kısmı pullarla kaplıdır. Ayakları olmayıp sürünerek hareket edenlerin yanı sıra ayakları bulunan sürüngenler de vardır.
Kurbağalar: Bu canlılar, yumurta ile çoğalır. Kurbağalar, yaşamlarının ilk dönemlerinde iribaş adında suda yaşayan kuyruklu bir canlı iken daha sonraları kuyruğun kaybolmasıyla ergin bir kurbağaya dönüşür. Kurbağaların yumurtadan çıktıktan sonra ergin bir kurbağa oluncaya kadar geçirdikleri bu sürece başkalaşım adı verilir.
Omurgasız Hayvanlar
Genelde vücutlarının dış kısmı sert bir kabukla çevrili olan hayvanlara omurgasız hayvanlar denir. Bazı omurgasız hayvanların vücutlarında sert kabuk bulunmamaktadır. Karada yaşayan omurgasız hayvanlara kelebek, uğur böceği, solucan, arı, karınca, salyangoz, sinek; suda yaşayan omurgasız hayvanlara da denizanası, mercan, ahtapot, denizyıldızı örnek verilebilir.
Merhaba arkadaşlar! Bugün sizlere 5. sınıf Canlı Dünyası konusunu anlatacağım.
– Canlı Dünyası Nedir?
Canlı dünyası, Dünya üzerindeki tüm canlıların oluşturduğu ekosistemlerin bir bütünüdür. Bu ekosistemlerde bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar ve insanlar gibi canlılar bulunur.
– Canlıların Ortak Özellikleri Nelerdir?
Canlıların ortak özellikleri şunlardır:
1. Hücre yapısı: Canlılar, hücrelerden oluşur. Bu hücreler, canlıların temel yapı birimleridir.
2. Beslenme: Canlılar, enerji ihtiyaçlarını karşılamak için besin alırlar. Besinleri sindirerek enerji elde ederler.
3. Solunum: Canlılar, enerji elde edebilmek için oksijen alıp karbondioksit atarlar. Solunum, canlıların yaşamsal faaliyetlerinden biridir.
4. Büyüme ve gelişme: Canlılar, doğduktan sonra büyür ve gelişirler. Her canlının belirli bir büyüme ve gelişme süreci vardır.
5. Üreme: Canlılar, kendi türlerini devam ettirebilmek için ürerler. Üreme, canlıların özelliklerini gelecek nesillere aktardığı önemli bir süreçtir.
– Canlılar Nasıl Sınıflandırılır?
Canlılar çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılır. En temel sınıflandırma, canlıları bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalar olarak üç gruba ayırırız.
1. Bitkiler: Bitkiler, fotosentez yapabilen canlılardır. Fotosentez sayesinde güneş enerjisini kullanarak besinlerini üretebilirler. Örnek olarak, çam ağacı, gül, lale gibi bitkileri verebiliriz.
2. Hayvanlar: Hayvanlar, besinlerini dışarıdan alarak beslenen canlılardır. Bu grupta omurgalılar (kuşlar, balıklar, memeliler), omurgasızlar (böcekler, kabuklular) gibi alt gruplar bulunur. Örnek olarak, köpek, ked, güvercin gibi hayvanları verebiliriz.
3. Mikroorganizmalar: Mikroorganizmalar, tek hücreli canlılardır ve çıplak gözle görülemezler. Bu grupta bakteriler ve virüsler gibi canlılar bulunur. Örnek olarak, grip virüsü, E.coli bakterisi gibi canlıları verebiliriz.
– Canlı Dünyasının Önemi
Canlı dünyası, ekosistemlerin dengeli bir şekilde işlemesini sağlar. Bitkiler, oksijen üreterek atmosferin dengesini korur. Hayvanlar, bitkilerin tozlaşmasını sağlayarak bitki çeşitliliğini artırır. Mikroorganizmalar ise toprakta çürüme işlemini gerçekleştirerek toprak verimliliğini artırır. Ayrıca, canlı dünyası, insanların gıda, enerji ve diğer kaynaklarını sağlar.
Biraz da örneklerle tekrar yapalım:
Bitki örnekleri:
– İris: Güzel ve renkli çiçeklere sahip olan bir bitkidir.
– Ayçiçeği: Büyük sarı çiçekleri olan bir bitkidir.
– Elma ağacı: İnsanlar tarafından sıkça tüketilen meyvelere sahip bir bitkidir.
Hayvan örnekleri:
– Aslan: Büyük başlı ve güçlü bir hayvandır.
– Martı: Deniz kıyılarında yaşayan bir kuştur.
– Balık: Suda yaşayan bir hayvandır.
Mikroorganizma örnekleri:
– Maya: Ekmekte ve fermente edilen diğer besinlerde bulunan bir mikroorganizmadır.
– Laktobasil: Yoğurtta buluna ve sindirim sisteminde faydalı olan bir mikroorganizmadır.
– Amip: Sudaki çürüme sürecinde bulunan bir mikroorganizmadır.
Canlı dünyasının önemi:
– Oksijen üretimi
– Tozlaşma
– Çürüme ve toprak verimliliği
– Gıda ve enerji kaynakları
Bu şekilde Canlı Dünyası konusunu özetleyebiliriz. Umarım faydalı olmuştur.
